Ý KIẾN CHỌN THI ÍT MÔN CHIẾM ĐA SỐ
Bộ GD-ĐT cho biết dự thảo phương án thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 cơ bản nhận được sự đồng thuận cao về nội dung: mục đích kỳ thi,ốtnghiệpTHPTtừnămThêmýkiếnđềxuấtchỉcómôtop nhà cái hình thức môn thi, sự phân cấp trách nhiệm của địa phương và T.Ư, lộ trình triển khai, số lượng môn thi tự chọn…
Tuy nhiên, có rất nhiều ý kiến phân tán về môn thi bắt buộc vì có thể dẫn đến các vấn đề: làm tăng áp lực thi cử, dễ gây nên việc chọn khối khoa học xã hội nhiều hơn so với khoa học tự nhiên; ảnh hưởng đến định hướng nghề nghiệp của học sinh (HS) cũng như phân công giáo viên (GV) trong quá trình giảng dạy tại nhà trường (môn thừa, môn thiếu).
Về số môn thi, với lựa chọn 4 + 2, thí sinh (TS) học chương trình THPT sẽ phải thi 6 môn gồm: 4 môn bắt buộc là ngữ văn, toán, ngoại ngữ, lịch sử và 2 môn TS tự chọn trong số các môn còn lại được học ở lớp 12.
TS học chương trình giáo dục thường xuyên (GDTX) cấp THPT (nhóm TS không bắt buộc học môn ngoại ngữ) sẽ phải thi 5 môn; trong đó, 3 môn bắt buộc là ngữ văn, toán, lịch sử và 2 môn TS tự chọn trong số các môn còn lại được học ở lớp 12.
Với lựa chọn 3 + 2, TS học chương trình THPT phải thi 5 môn, gồm 3 môn bắt buộc là ngữ văn, toán, ngoại ngữ và 2 môn tự chọn trong số các môn còn lại được học ở lớp 12 (bao gồm cả môn lịch sử). TS học chương trình GDTX cấp THPT (nhóm TS không bắt buộc học môn ngoại ngữ) sẽ thi 4 môn.
ƯU, NHƯỢC ĐIỂM CỦA CÁC LỰA CHỌN
Bộ GD-ĐT cũng đưa ra đánh giá ưu/nhược điểm chính của 2 lựa chọn nêu trên.
Với lựa chọn 4 + 2, ưu điểm là các môn học bắt buộc đều được tổ chức thi. Việc được chọn 2 môn lựa chọn để thi giúp TS phát huy năng lực sở trường; tạo điều kiện thuận lợi trong việc sử dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT để xét vào các cơ sở giáo dục đại học.
Tuy nhiên, nhược điểm của phương án này được Bộ GD-ĐT nêu ra 3 vấn đề chính. Thứ nhất là làm tăng áp lực thi cử cho HS và công tác tổ chức thi vì số buổi thi nhiều hơn, gây tốn kém về nguồn lực con người và tài chính (số buổi thi theo lựa chọn này là 5 buổi, nhiều hơn 1 buổi thi so với hiện nay).
Thứ hai, thực trạng hiện nay HS chọn khối khoa học xã hội nhiều hơn khoa tự nhiên, do đó sẽ làm trầm trọng hơn việc lệch khối, ảnh hưởng đến việc đào tạo nguồn nhân lực thực hiện cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư; làm giảm vai trò nhóm môn tự chọn, bởi riêng 4 môn thi bắt buộc đã tạo nên được 4 tổ hợp tuyển sinh nghiêng về xã hội.
Nhược điểm thứ 3 của phương án này là ảnh hưởng đến chọn môn học của HS, dẫn đến bất cập trong việc phân công GV trong quá trình giảng dạy ngay tại trường (môn thừa, môn thiếu GV).
Dự kiến công bố phương án thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 vào quý 4
Thường vụ Quốc hội và Chính phủ đều yêu cầu Bộ GD-ĐT sớm nghiên cứu, công bố phương án thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 bảo đảm gọn nhẹ, hiệu quả, thiết thực, giảm áp lực, giảm chi phí và tạo sự đồng thuận xã hội. Bộ GD-ĐT trước đó đã đưa ra 2 lựa chọn về số môn thi để khảo sát ý kiến.
Lựa chọn 1: 6 môn thi gồm 4 môn bắt buộc (toán, ngữ văn, lịch sử, ngoại ngữ) và 2 môn tự chọn (trong số các môn HS chọn học ở lớp 12).
Lựa chọn 2: 5 môn gồm 3 môn bắt buộc (toán, ngữ văn, ngoại ngữ) và 2 môn tự chọn trong số các môn đã được học (bao gồm lịch sử).
HS học chương trình GDTX không thi môn ngoại ngữ.
Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn từng nêu dự kiến sẽ công bố chính thức phương án thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 vào quý 4.
Với phương án lựa chọn 3 + 2, Bộ GD-ĐT nêu ra 3 ưu điểm. Trước hết, công tác tổ chức thi và việc thi của TS sẽ được giảm nhẹ hơn, giảm áp lực, giảm tốn kém so với hiện nay (TS chỉ thi 5 môn, hiện nay là 6 môn). Số buổi thi bằng số buổi thi hiện nay (4 buổi).
Ưu điểm thứ hai là cân bằng hơn so với lựa chọn 4 + 2 cho HS chọn học và chọn thi giữa tổ hợp khoa học tự nhiên và khoa học xã hội. Việc lựa chọn 2 môn tự chọn để thi giúp TS phát huy năng lực sở trường, tạo điều kiện thuận lợi trong việc sử dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT để xét vào các cơ sở giáo dục đại học.
Tiếp theo, lựa chọn này kế thừa về cách lựa chọn môn thi đã ổn định trong thời gian dài: chỉ chọn thi 3 môn bắt buộc trong tổng số các môn học bắt buộc; 6 môn học khác trở thành môn thi tự chọn trong 2 tổ hợp môn.
Tuy nhiên, nhược điểm của phương án trên là có thể ảnh hưởng đến việc dạy và học lịch sử đối với các HS không chọn môn này để thi. Phương án này cũng có thể dẫn đến xu hướng tăng việc lựa chọn tổ hợp tuyển sinh toán, ngữ văn, ngoại ngữ, làm giảm một phần vai trò của nhóm môn học tự chọn.
ĐỀ XUẤT CHỈ THI 2 MÔN BẮT BUỘC
Bộ GD-ĐT cho biết trong quá trình đánh giá tác động về lựa chọn 4 + 2 tại TP.HCM, Long An, Tây Ninh, Lạng Sơn và Bắc Giang, có thêm nhiều ý kiến đề xuất về lựa chọn 2 + 2. Cụ thể, TS học chương trình THPT và chương trình GDTX cấp THPT phải thi 4 môn, gồm 2 môn bắt buộc là ngữ văn và toán cộng thêm 2 môn lựa chọn trong số các môn còn lại được học lớp 12 (bao gồm cả môn ngoại ngữ và lịch sử).
Kết quả có 17.981 cán bộ, GV tham gia ý kiến, trong đó có 40% chọn lựa chọn 4 + 2; 59,8% chọn lựa chọn 2 + 2 môn thi và 0,2% chọn ý kiến khác.
Theo phân tích, lựa chọn 2 + 2 có nhiều ưu điểm hơn nhược điểm, cụ thể có tới 3 ưu điểm. Thứ nhất, giảm thực sự áp lực thi cử cho HS và giảm thực sự chi phí cho gia đình HS, cả xã hội (TS chỉ thi 4 môn so với hiện nay thi 6 môn). Số buổi thi còn 3 buổi, giảm 1 buổi so với hiện nay.
Thứ hai, lựa chọn này không gây nên sự mất cân bằng giữa các tổ hợp tuyển sinh; phù hợp với định hướng nghề nghiệp của các em; tạo điều kiện cho các HS dành thời gian học các môn lựa chọn phù hợp với định hướng nghề nghiệp.
Thứ ba, TS được chọn 2 môn lựa chọn để thi giúp TS phát huy năng lực sở trường; tạo điều kiện thuận lợi cho TS sử dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT để xét vào các cơ sở giáo dục đại học.
73,59% giáo viên chọn phương án 3+2
Về kết quả khảo sát, lấy ý kiến xã hội 2 lựa chọn về môn thi, Bộ GD-ĐT cho biết đã khảo sát trên phạm vi cả nước với 130.672 cán bộ, GV tham gia. Số chọn phương án 3 + 2 chiếm đa số với 96.151 người, chiếm 73,59%; 34.521 người chọn phương án thi 4 + 2, chiếm 26,41%.
Kết quả khảo sát tại hội nghị công tác quản lý chất lượng với 205 đại biểu là lãnh đạo sở GD-ĐT và lãnh đạo các phòng chuyên môn thuộc sở GD-ĐT cho thấy: 141 người chọn phương án 3 + 1, chiếm 68,8%; 64 người chọn phương án 4 + 2 với 31,2%.
Nhược điểm duy nhất của phương án này được Bộ GD-ĐT chỉ ra là có thể ảnh hưởng đến việc dạy và học môn lịch sử và ngoại ngữ; 2 môn này hiện nay đang là môn bắt buộc học.
Bộ GD-ĐT cho rằng trong số các nội dung xin ý kiến về dự thảo phương án thi thì đã thống nhất được các điểm như: mục đích của kỳ thi, hình thức môn thi, sự phân cấp, trách nhiệm của địa phương và T.Ư, lộ trình triển khai, số lượng môn thi tự chọn… Hiện nay đang có ý kiến khác nhau về số môn thi bắt buộc, những môn thi bắt buộc; phân tích, đánh giá ưu/nhược điểm của các lựa chọn môn thi bắt buộc.